Ayçiçeğinde Hastalık ve Zararlılarla Mücadele Rehberi

Ayçiçeği tohumlarının ve bitkilerinin hastalıklara karşı ilaçlanması, doğru zamanda, uygun pestisitlerle ve **entegre zararlı yönetimi (IPM) prensiplerine uygun şekilde yapılmalıdır. İşte adım adım bir rehber:  

Ayçiçeği hastalık ve zararlılarıyla mücadelede önleyici tedbirler (tohum ilaçlama, rotasyon) ve doğru ilaç seçimi kritik önem taşır. Yerel tarım danışmanlarından veya Ziraat Odalarından bölgenize özgü tavsiyeler almayı unutmayın.

Hastalık ve Zararlıların Teşhisi

Yaygın Ayçiçeği Hastalıkları

Fungal Hastalıklar: Mildiyö (Plasmopara halstedii), Sclerotinia kök çürüklüğü (Sclerotinia sclerotiorum), Pas (Puccinia helianthi), Alternaria yaprak lekesi.

Bakteriyel Hastalıklar: Bakteriyel yaprak lekesi.

Viral Hastalıklar: Ayçiçeği mozaik virüsü.

Zararlılar: Tohum kurtları, yaprak bitleri, tel kurtları.

Hastalık belirtilerini (yaprak lekeleri, solgunluk, kök çürümesi) erken teşhis ederek uygun ilaç seçimi yapılmalıdır.

Tohum İlaçlaması (Ekim Öncesi)

Amaç: Tohum kaynaklı veya topraktan bulaşan hastalıkları önlemek.

Kullanılan İlaçlar:

  • Fungusitler: Thiram, Metalaxyl, Carboxin (kök çürüklüğü ve mildiyöye karşı).
  • İnsektisitler: Imidacloprid (toprak zararlılarına karşı).

Uygulama:

  • Tohumlar ekimden önce tohum ilaçlama cihazları ile kaplanır.
  • İlaç prospektüsünde belirtilen doza kesinlikle uyulmalıdır.
Toprak Hazırlığı ve Ekim

Toprak Dezenfeksiyonu: Sclerotinia gibi toprak kökenli hastalıklar için ekim öncesi toprağa fungusit uygulanabilir (örneğin, Azoxystrobin).

Rotasyon: Aynı tarlada ayçiçeği üst üste ekilmemeli, en az 3-4 yıllık rotasyon yapılmalıdır.

Bitki Gelişim Döneminde İlaçlama

A. Fungal Hastalıklar İçin

Mildiyö:

  • Koruyucu Fungusitler: Metalaxyl, Fosetyl-Al (bitki 4-6 yapraklıyken uygulanır).
  • Sistemik Fungusitler: Azoxystrobin, Propiconazole.

Sclerotinia (Beyaz Çürüklük):

  • Çiçeklenme öncesi Boscalid veya Fluopyram içeren fungusitler kullanılır.

Alternaria ve Pas:

  • Kontakt Fungusitler: Mancozeb, Chlorothalonil (hastalık belirtileri görülür görülmez uygulanır).

B. Zararlılar İçin

Yaprak Bitleri ve Tohum Kurtları:

  • İnsektisitler: Deltamethrin, Lambda-cyhalothrin.
  • Biyolojik Mücadele: Predatör böcekler (örneğin, uğur böceği) kullanılabilir.
İlaçlama Teknikleri

Dozaj:

  • İlaç etiketinde belirtilen doz aşılmamalıdır.

Uygulama Zamanı:

  • Serin ve rüzgarsız havalarda (sabah erken veya akşamüstü) uygulanmalıdır.
  • Çiçeklenme döneminde, arılar aktifken ilaçlama yapılmamalıdır.

Ekipman:

  • Pülverizatörler düzgün kalibre edilmeli, nozullar tıkanıksa temizlenmelidir.
Organik Tarım İçin Alternatifler

Biyofungisitler: Bacillus subtilis veya Trichoderma türleri (fungal hastalıklara karşı).

Neem Yağı: Yaprak bitleri ve mantar hastalıklarında kullanılır.

Kükürt Tozu: Külleme hastalığına karşı etkilidir.

Önemli Uyarılar

Reçete:

  • Tarım ilaçları, ziraat mühendisi kontrolünde ve reçete ile alınmalıdır.

Güvenlik:

  • İlaçlama sırasında maske, eldiven ve koruyucu kıyafet kullanılmalıdır.

Hasat Aralığı:

  • İlaçlamadan sonra belirtilen bekleme süresine uyulmalıdır (örneğin, 21 gün).
Destekleyici Önlemler

Dayanıklı Çeşitler:

  • Hastalıklara dirençli ayçiçeği tohumları tercih edilmelidir (örneğin, s6 gibi orobanja dayanıklı çeşitler).

Toprak Analizi:

  • pH ve besin dengesi kontrol edilmeli;
  • Aşırı azotlu gübreleme, fungal hastalıkları artırabileceğinden dikkat edilmelidir.